Goede keuzes maken, ook in je loopbaan

Jezelf begrijpen en weten waarom je iets doet.

Je maakt elke dag duizenden keuzes: hagelslag op je brood of pindakaas, op tijd naar bed of niet, iemand voor laten in het verkeer of zelf eerst gaan. De wijze Dumbledore uit Harry Potter zei het al: “It is our choices, Harry, that show what we truly are, far more than our abilities”.

Het maken van keuzes is een fundamentele kracht in het leven. Keuzes geven je het vermogen te laten zien wie je bent en waar je voor staat. Elke keuze die je maakt, is een mogelijkheid om te doen wat echt bij jou past. En keuzes die bij jou passen zullen ook vaak de juiste keuze zijn. Makkelijk gezegd wellicht, want hoe kom je er dan achter welke keuzes bij jou passen?

Jouw keuzestrategie

Net als met vrijwel alles geldt ook voor het maken van keuzes: je kunt leren. Je kunt oefenen in kiezen en je kunt er beter in worden. Dan moet je echter wel weten op hoe je nu eigenlijk je keuzes maakt. Het begint dus met bewustwording. Wanneer je actief monitort op wat voor manier je keuzes maakt, ga je ook begrijpen waarom je je keuzes maakt.

Dit formulier is een manier om bewuster keuzes te maken. Het helpt je om de stappen van het proces die normaal gesproken vaak onbewust blijven inzichtelijk te maken. Door beter te weten wat je nou eigenlijk precies doet wanneer je kiest, kun je je verder ontwikkelen. Het is echter niet de enige manier om er beter te leren kiezen.

Hoe heb je besluiten genomen?

Om beter te leren kiezen ben je niet beperkt tot het monitoren van je toekomstige beslissingen. Je kunt net zo goed kijken naar hoe je keuzes in het verleden maakte en daarvan leren. Er zijn daarbij twee soorten keuzes die je je ongetwijfeld goed zult kunnen herinneren: de keuzes die voor jou belangrijk waren en de overduidelijk foute keuzes die je hebt gemaakt. Bijvoorbeeld jouw goed gekozen studie, of een nieuw hip kapsel wat je achteraf gezien helemaal niet stond. Door deze keuzes bewuster te bekijken verwerf je inzicht, wat je weer kunt inzetten bij je toekomstige keuzes.

Een andere methode om terug te kijken op je keuzes is het schrijven van je eigen (loopbaan) biografie. Edgar Schein, een voormalig professor aan de MIT Sloan School of Management die zich onder meer specialiseerde in carrièreontwikkeling, ontwikkelde een vragenlijst die je kan helpen bij het schrijven van zo’n biografie.

Hierbij komen vragen langs als:

• Waarnaar was je op zoek in je eerste baan of ervaring in je leven?
• Waarom maakte je deze keuze?
• Wat waren je ambities of langetermijndoelen toen je loopbaan begon?
• Hoe is het afgelopen met je doelen of ambities uit je eerste baan?
• Wat was je eerste belangrijke verandering in de baan of organisatie waarbij je werkzaam was? En waarom deed je of gebeurde dat?

Wederom: door deze en andere vragen voor jezelf te beantwoorden creëer je niet alleen een beeld van je verleden en de keuzes die je gemaakt hebt, het geeft je ook een perspectief op je toekomst. Om dit toekomstperspectief meer structuur te geven helpt het om je kernwaarden te achterhalen. Daarbij roepen we eerst even de hulp in van de dood.

Beschrijf jouw begrafenis

Je eigen begrafenis beschrijven klinkt wellicht wat cru. Voor het bepalen van je richting helpt het echter enorm om te beginnen met het einde voor ogen, zoals Stephen Covey het beschrijft in zijn boek, de zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Aan het einde van de rit gaat het natuurlijk niet om welk huis of welke studie je hebt gekozen, maar eerder over waar je om herinnerd wilt worden. Wat laat jij achter dat de moeite waard is om te benoemen? Wat heb jij bijgedragen aan de wereld? Welke karakterbeschrijving zou je graag willen horen? Door je eigen begrafenisrede te schrijven kom je erachter waar het je echt om gaat. Vervolgens is het zaak je huidige keuzes daarop aan te laten sluiten.

Maar wat nou als blijkt dat je in je begrafenisrede weinig of niets zegt over je carrière? Geen probleem. Als je goed kijkt zul je zien dat wat je wel beschrijft toch betrekking heeft op je ideale loopbaan, omdat het datgene is waar je je baan (en de rest van je leven) aan afmeet.

Loopbaananker

De kernwaarden die je in je eigen begrafenisrede ontdekte vormen de meetlat waarlangs je je komende beslissingen of vraagstukken gaat leggen. Dezelfde Edgar Schein die het al had over een loopbaanbiografie, heeft ook nagedacht over zo’n keuzemeetlat. Hij introduceerde hiervoor het begrip loopbaananker (dat zich laat blootleggen aan de hand van een door hem ontwikkelde vragenlijst). Het loopbaananker is dat ene element in iemands zelfbeeld dat hij of zij niet wil opgeven, zelfs (of juist) niet als er moeilijke keuzes moeten worden gemaakt.

Voorbeelden van loopbaanankers zijn:

• Als je de wereld leefbaarder maken, milieuproblemen oplossen, harmonie tussen mensen bevorderen, anderen helpen of oplossingen vinden voor ongeneeslijke ziekten dan ligt je anker bij dienstverlening of toewijding aan een zaak.
• Als je jouw deskundigheid en vaardigheden op een bepaald terrein wil blijven toepassen en verder ontwikkelen naar een steeds hoger niveau, dan ligt jouw loopbaananker waarschijnlijk op technisch of functioneel terrein.
• Als je heel graag zo snel mogelijk binnen een organisatie op wilt klimmen tot een zo hoog mogelijk niveau, dan is jouw anker waarschijnlijk de algemeen management competentie.

Als je je anker weet te achterhalen kun je bewustere keuzes maken en daarbij de zaken mee wegen die voor jou echt van belang zijn. Het kan je helpen rust te vinden in wat je doet, en twijfel je minder omdat je weet waarom je het doet. Of het kan je doen inzien dat wat je doet niet langer in overeenstemming is met wat je kernwaarden zijn. En dan weet je dat het tijd is om nieuwe keuzes te maken. Want één ding is zeker: je zult je hele leven moeten blijven kiezen. Echt klaar met kiezen ben je pas aan het eind van je leven.

Jouw keuzes

Wanneer je je proces van keuzes maken gaat monitoren, ga je bij jezelf patronen ontdekken en herkennen. Je traint als het ware jouw keuzespier en hierdoor wordt het makkelijker om in het vervolg een keuze te maken. Als je daarbij weet waar je naartoe wilt met je leven geeft dat een hele krachtige combinatie. Wanneer je immers weet wat je belangrijk vindt, wat jouw einddoel is en wat jouw waarden zijn, kun je makkelijker knopen doorhakken en kiezen voor datgene wat het beste bij jou past!

Kort gezegd:

1.     Sta stil bij je huidige keuzes

2.     Analyseer je keuzes uit het verleden

3.     Bepaal de richting waar je naartoe wilt

4.     Zorg voor een loopbaananker

Hulp nodig?

Is dat allemaal makkelijker gezegd dan gedaan en zou je wel wat hulp kunnen gebruiken bij één of meerdere van de bovenstaande stappen? Wil je verder de diepte in gaan, of gewoon iemand hebben met wie je je zelfanalyse van je keuzes professioneel kunt doorspreken? Neem dan contact op met Ank van der Veer of Aart Smit. Wij zijn ervaren keuzecoaches en bieden praktische steun bij het maken van de keuzes die inherent zijn aan een loopbaan, of je nu aan het begin staat of al eind op weg bent.

Aart Smit Coaching

Website | Linkedin | Email | 06-19 19 84 05

Ank van der Veer Coaching & Begeleiding

Website | Linkedin | Email | 06-12 27 11 32